मुंबई-लाईव्ह ट्रेंडस न्यूज वृत्तसेवा | केंद्र सरकारने दोन वर्षांपूर्वी स्थगित केलेली राष्ट्रीय प्रज्ञाशोध परीक्षा (एनटीएस) ही शिष्यवृत्ती योजना आता नव्या आणि अधिक व्यापक स्वरूपात पुन्हा सुरू होणार आहे. केंद्रीय शिक्षण मंत्रालय या योजनेच्या नियोजनात व्यस्त असून, देशभरातील प्रज्ञावान विद्यार्थ्यांना संधी देण्यासाठी ही योजना सादर करण्याचे काम अंतिम टप्प्यात आहे. याबाबत केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाचे अतिरिक्त सचिव आनंदराव पाटील यांनी ‘लोकसत्ता’शी संवाद साधताना माहिती दिली.
यशदा येथे शिक्षकांच्या कार्यशाळेसाठी आले असताना पाटील म्हणाले, “राष्ट्रीय प्रज्ञाशोध परीक्षा योजना नव्या रूपात सादर करण्याचे नियोजन आहे. मंत्रालय स्तरावर त्यावर बारकाईने काम सुरू असून, ही योजना अधिक व्यापक आणि सर्वसमावेशक केली जाणार आहे.” राष्ट्रीय शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषद (एनसीईआरटी) मार्फत ही परीक्षा घेतली जात होती. शालेय शिक्षणापासून पीएच.डी.पर्यंत शिष्यवृत्ती देणारी ही देशातील एकमेव योजना होती. मात्र, दोन वर्षांपूर्वी अचानक परिपत्रक काढून ही परीक्षा स्थगित करण्यात आली होती.
या निर्णयानंतर शिक्षण क्षेत्रातून नाराजी व्यक्त करण्यात आली होती. विद्यार्थ्यांमध्ये स्पर्धा परीक्षांची जागृती निर्माण करण्यासाठी ही योजना महत्त्वाची असल्याचे मत तज्ज्ञांनी मांडले होते. तरीही, गेल्या दोन वर्षांत योजनेच्या भवितव्याबाबत कोणतीही स्पष्टता देण्यात आली नव्हती. त्यामुळे ही योजना बंद होणार की पुन्हा सुरू होणार, याबाबत संभ्रम होता. आता नव्या स्वरूपात ही योजना परत येत असल्याने शिक्षण क्षेत्रात आनंदाचे वातावरण आहे.
शालेय शिक्षणात ‘गिफ्टेड’ म्हणजेच विशेष गुणवत्ता आणि कौशल्य असलेल्या मुलांकडे दुर्लक्ष होत असल्याचे लक्षात घेऊन केंद्र सरकार ‘ध्रुव’ ही योजना आणत आहे. पाटील यांनी सांगितले, “या योजनेच्या माध्यमातून गुणवत्तापूर्ण आणि कौशल्यपूर्ण मुलांची निवड केली जाईल. त्यांना योग्य संधी उपलब्ध करून देण्याचा आमचा मानस आहे.” या योजनेमुळे प्रज्ञावान मुलांना त्यांच्या क्षमतेनुसार प्रगती करण्याची संधी मिळणार आहे.
केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाने देशभरातील विद्यार्थ्यांचे ‘अपार’ क्रमांक तयार करण्याचे निर्देश दिले आहेत. मात्र, या क्रमांकात साठवल्या जाणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या माहितीच्या सुरक्षेबाबत प्रश्न उपस्थित झाले आहेत. याबाबत पाटील म्हणाले, “अपार क्रमांकामुळे शालेय शिक्षणापासूनच शैक्षणिक प्रक्रिया सुलभ होणार आहे. विद्यार्थ्यांचा विदा डिजिलॉकरमध्ये साठवला जाईल. डिजिलॉकर ही अत्यंत सुरक्षित प्रणाली असून, विदा सुरक्षेचा प्रश्न उद्भवणार नाही. तरीही, या मुद्द्यावर केंद्रीय इलेक्ट्रॉनिक्स मंत्रालयासोबत काम सुरू आहे.”
