चीनचे अवकाशयान चंद्रावर दाखल

बीजिंग: वृत्तसंस्था । १९७० नंतर पहिल्यांदाच चंद्रावरील खडकाचे नमुने पृथ्वीवर आणण्याच्या उद्देशाने चीनचे अवकाशयान चंद्रावर दाखल झाले आहे.

चीनच्या सरकारने ही माहिती दिली. मंगळावर रोबो आणि चंद्रावर मानवाला पाठवण्याच्या चीनच्या महत्त्वाकांक्षी अंतराळ मोहिमेच्या दिशेने हे एक महत्त्वपूर्ण पाऊल असल्याचे मानले जात आहे. ‘चांगए ५’ हे अवकाशयान त्याच्या निर्धारित जागेवर मंगळवारी रात्री ११ वाजता यशस्वीरित्या उतरले, असे चीनच्या राष्ट्रीय अंतराळ प्रशासनाने सांगितले.

छायाचित्रे प्रकाशित करण्यात आली असून, त्यांमध्ये हे अवकाशयान जिथे उतरले, तिथली जमीन दिसत आहे. हेनानच्या दक्षिणी बेटावरून २४ नोव्हेंबरला हे अवकाशयान सोडण्यात आले होते. ते दोन दिवस चंद्राच्या पृष्ठभागावर राहणार असून, तिथून खडक व मातीचे दोन किलो वजनाचे नमुने गोळा करणार आहे. त्यानंतर हे नमुने कक्षेमध्ये पाठवले जातील व तिथून ते ‘रिटर्न कॅप्सूल’च्या माध्यमातून पृथ्वीवर आणले जातील. हे कॅप्सूल या महिन्याच्या मध्याला मंगोलियाच्या गवताळ प्रदेशात उतरण्याची योजना आहे.

ही योजना सफर ठरल्यास चंद्रावरील ताजे नमुने पृथ्वीवर आणण्याचा १९७० नंतरचा हा पहिलाच यशस्वी प्रयत्न असेल. ‘चांगए ५’द्वारा आणले जाणारे नमुने अन्य देशांतील संशोधकांना दिले जाण्याची शक्यता आहे. मात्र अमेरिका आणि चीन यांच्यातील अंतराळसंबंधी सहकार्यावर असलेल्या निर्बंधांमुळे ते ‘नासा’पर्यंत पोहोचतील की नाही, हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही.

लघुग्रहांसह अन्य ग्रहांवरील नमुने गोळा करण्यावर अनेक अंतराळ मोहिमांद्वारे भर दिला जात असून, हे अवकाशयान चंद्रावर पाठवून चीनने अंतराळ संशोधनात अग्रेसर असलेल्या देशांमध्ये आपले स्थान अजून मजबूत केले आहे. यापूर्वी ‘नासा’च्या अंतराळवीरांनी अपोलो अंतराळ मोहिमेंतर्गत १९६९ ते १९७२ दरम्यान ८४२ पौंड वजनाचे चंद्रावरील नमुने आणले आहेत. त्यापैकी काहींवर अजूनही अभ्यास व प्रयोग सुरू आहेत.

खडक आणि मातीच्या या नुमन्यांच्या आधारे शास्त्रज्ञांना चंद्रासंबंधी अधिक माहिती मिळण्याची आशा आहे. प्रामुख्याने यातून चंद्राचे अचूक वयोमान समजण्याची शक्यता आहे. तसेच सौरमंडळातील इतर ग्रहांविषयी यातून अधिक उकल होऊ शकते.

अंतराळ संशोधनाच्या बाबतीत अमेरिका आणि रशियाच्या तुलनेत चीन अजूनही खूपच मागे आहे. मात्र चीन अशा विशिष्ट मोहिमेवर काम करत आहे, जी यशस्वी ठरल्यास हा देश अंतराळ संशोधनात अग्रस्थानी असेल. येत्या दशकाच्या चीनची अंतराळ संशोधनातील कामगिरी अत्यंत महत्त्वपूर्ण असेल, असे ऑकलँड विद्यापीठातील ज्योतिष आणि भूगर्भशास्त्रज्ञ कॅथलीन कॅम्पबेल यांनी सांगितले.

Protected Content