भुसावळ-लाईव्ह ट्रेंडस न्यूज प्रतिनिधी । भुसावळ तालुक्यातील कंडारी गावातील श्री कपिलेश्वर महादेव मंदिर आणि तापी नदी धार्मिक व प्राचीन परंपरेमुळे महाराष्ट्रातील भाविकांचे श्रद्धास्थान बनले आहे. मकरसंक्रांतीच्या निमित्ताने दरवर्षी येथे भरवली जाणारी कपिलेश्वर यात्रेला यंदाही भाविकांची प्रचंड गर्दी पाहायला मिळाली. जिल्हाभरातून आलेल्या भाविकांनी महादेवाचे दर्शन घेतले आणि यात्रोत्सवाचा आनंद घेतला.
तापी नदीच्या तीरावर वसलेल्या कंडारी गावात तीन नद्यांच्या संगमामुळे त्रिवेणी संगम तयार झाला आहे. या धार्मिक स्थळाची ऐतिहासिक आख्यायिका कपिल मुनींच्या वास्तव्याशी जोडली गेली आहे. मकरसंक्रांतीच्या दिवशी गंगासागर यात्रेप्रमाणेच येथेही विशेष पूजा-अर्चा आणि धार्मिक विधींचे आयोजन केले जाते. यात्रेच्या निमित्ताने महाभिषेक, महायज्ञ आणि महाप्रसादाचे वाटप केले जाते.
कपिलेश्वर मंदिराची ऐतिहासिक महत्ता:
श्री कर्दम ऋषी व देवहुती यांना झालेला पुत्र कपिल मुनी हा विष्णूंचा अवतार मानला जातो. कपिल मुनींनी आपल्या आईला उपदेश देत या ठिकाणी तपश्चर्या केली होती. त्यांच्या नावावरूनच या मंदिराला कपिलेश्वर महादेव मंदिर असे नाव मिळाले. कंडारी गावाच्या नावालाही इतिहास आहे; पूर्वी या गावाला “मकरदनी” म्हणत असत, ज्याचा अपभ्रंश होऊन “कंडारी” झाले.
कपिलेश्वर मंदिरातील स्वयंभू वाळूची पिंड भाविकांसाठी श्रद्धेचे केंद्र आहे. मंदिराचा गाभारा पूर्वी तीन ते साडेतीन फुट खोल होता, ज्यामुळे या ठिकाणाचे पावित्र्य आणि ऐतिहासिक महत्त्व अधिक अधोरेखित होते. मंदिराजवळून वाहणारी तापी नदी पूर्वेकडून पश्चिमेकडे वाहत असली तरी मंदिरासमोर तिचा प्रवाह उत्तर-दक्षिण दिशेने वाहतो. या नैसर्गिकरित्या तयार झालेल्या प्रवाहात स्नान केल्याने विशेष पुण्य मिळते, असा भाविकांचा विश्वास आहे. मकरसंक्रांतीच्या पवित्र दिवशी या ठिकाणी स्नानासाठी भाविकांची रीघ लागलेली दिसते.
मंदिराचे व्यवस्थापन आणि विकासकार्य
कपिलेश्वर मंदिराचा कारभार ट्रस्टमार्फत चालवला जातो. यात्रोत्सवात मिळणारा निधी मंदिराच्या जीर्णोद्धारासाठी वापरण्यात येतो. कंडारी ग्रामपंचायतही मंदिराच्या विकासासाठी प्रयत्नशील आहे. याठिकाणी धर्मशाळा आणि सभागृह बांधण्यात आले असून भाविकांसाठी आवश्यक सर्व सुविधा उपलब्ध आहेत. गावातील ज्येष्ठांच्या मते, स्वामी श्री पुरंदर महाराज यांनी येथे तपश्चर्या केली होती, ज्यामुळे या स्थळाला अधिक पावित्र्य लाभले. कपिलेश्वर मंदिरात दररोज सकाळ-संध्याकाळ आरती, भजन-कीर्तन, आणि विविध धार्मिक सण उत्साहात साजरे केले जातात.
भाविकांची गर्दी आणि यात्रा परंपरा
दरवर्षी मकरसंक्रांतीच्या यात्रेला महाराष्ट्रभरातून भाविक येत असतात. यात्रेच्या दिवशी पहाटे पाच वाजता एका विशेष जोडप्याच्या हस्ते महादेवाच्या पिंडीवर अभिषेक केला जातो. यंदाही यात्रेला जिल्हाभरातून तसेच परराज्यातील भाविकांनी मोठ्या संख्येने हजेरी लावली. कंडारीतील कपिलेश्वर यात्रोत्सवाने धार्मिक परंपरा आणि श्रद्धेचा वारसा आजही अखंडित ठेवला आहे. हे तीर्थक्षेत्र भाविकांसाठी केवळ श्रद्धास्थान नाही तर ऐतिहासिक आणि धार्मिक महत्त्वाचे स्थान म्हणून ओळखले जाते. भाविकांच्या मोठ्या सहभागामुळे कंडारी गावाचा महिमा अधिक वृद्धिंगत होत आहे. कपिलेश्वर यात्रेत सहभागी होऊन महादेवाचे दर्शन घ्यावे आणि या ऐतिहासिक व पवित्र ठिकाणाला भेट देऊन त्याचे महत्त्व जाणून घ्यावे, असे आवाहन ग्रामस्थ आणि ट्रस्टच्या वतीने करण्यात आले आहे.
