स्टॉकहोम-लाईव्ह ट्रेंडस न्यूज वृत्तसेवा | अर्थशास्त्राचा नोबेल पुरस्कार २०२४ जाहीर झाला आहे. यावर्षी हा पुरस्कार डॅरेन एसेमोग्लू, सायमन जॉन्सन व जेम्स ए रॉबिन्सन या अर्थतज्ज्ञांना देण्यात आला आहे. डॅरेन एसेमोग्लू हे तुर्की-अमेरिकन, सायमन जॉन्सन हे ब्रिटिश-अमेरिकन, जेम्स ए. रॉबिन्सन हे ब्रिटिश आहे.
विविध राजकीय संस्थांची निर्मिती आणि त्याचा समाजाच्या प्रगतीवर होणारा परिणाम याविषयी केलेल्या संशोधनासाठी त्यांना हा सन्मान मिळाला आहे. या तिन्ही अर्थतज्ज्ञांनी वर्षानुवर्षे प्रगती करूनही गरीब देशांचा श्रीमंत देशांसारखा विकास कसा होऊ शकला नाही, हे सांगितले आहे. त्यांनी समाजावर राजकीय संस्थांचा प्रभाव 3 प्रकारे स्पष्ट केला आहे.
प्रथम- संसाधनांचे वितरण कसे केले जाते? समाजात निर्णय घेण्याचा अधिकार कोणाकडे आहे? याच आधारावर श्रीमंत वर्ग आणि सामान्य लोक यांच्यात संघर्ष आहे. दुसरे- जनता संघटित होऊन कधी कधी सत्ताधारी वर्गाला धमकावते. असे करून ते सरकारला त्यांच्या म्हणण्याशी सहमती घेतात. त्यामुळे निर्णय घेण्याच्या अधिकारापेक्षा समाजातील सत्ता अधिक आहे, असे म्हणता येईल. तिसरे- अनेक वेळा श्रीमंत शासक वर्गाला निर्णय घेण्याचे अधिकार जनतेच्या हाती देण्याची सक्ती असते.
